Сметанин Владимир Борисович

Владимир Сметанин 1955 жылы Омбы облысының Исилькуль қаласында дүниеге келген. Бір жасқа толған шағында отбасы Зыряновск қаласына (қазіргі – Алтай) қоныс аударады. Ақынның өзі еске алғандай, бала кезінде ол тентектігімен танылған. Қызықтың көбі онсыз өтпейтін: бірде маяға от қойып жібереді, бірде әжесінің айтқанын тыңдамай, опық жеп қалады… Өмірінен алынған осы оқиғалар «Балалық шақтан бастау алады» және «Ностальгия» атты поэзиялық жинақтарының негізіне айналды. Қала баласының жазғы демалыстары «Большая Речка» ауылында өтетін, онда ол табиғаттың сұлулығына сүйсіне жүріп, ауыл тіршілігіне қажетті дағдыларды меңгерді: шөп шапты, бақша өсірді, қажет болса сиыр да сауатын. Бір жолы жидек теруге шыққан сапарларының бірінде… аюмен кездесуге тура келген. Осы әсерлі естеліктер кейін оның «Времена года» атты кітабына арқау болды.

Мектепті бітіргеннен кейін Владимир Сметанин бір жыл байланыс торабында монтер болып жұмыс істейді, содан соң әскер қатарына алынады. Қайтып оралған соң Зыряновск техникумына электромеханик мамандығына оқуға түседі, бірақ бір жылдан кейін оқуын тастап, Кемерово облысына аттанады. Владимир Борисович шахтаға жұмысқа орналасады, бұл еңбектің қаншалықты қауіпті екенін бастапқыда түсінбеген еді.

Алғашқы құлағаннан аман-есен шығып үлгергенімен, екінші үйіндіден кейін үш тәулік бойы жер астында отыруына тура келді. Осы оқиғадан соң ол тағдырды қатерге тігуге бола ма деген ойға қалып, жұмысты тастап, туған жеріне оралады.

Алайда туған өлкесінде де жер асты еңбегі оны қайтадан өзіне тартты, және ол осы салаға өмірінің талай жылын арнады. Владимир Сметанин Зыряновск руднигінде 25 жылдан астам уақыт қызмет атқарды. 2001 жылы болған апат кезінде ол омыртқасына ауыр зақым алып, сол оқиғадан кейін бірнеше операция, клиникалық өлім және ұзақ мерзімді оңалту кезеңі болды. Мұндай жарақаттардан кейін дәрігерлер кепілдік бермес де, ғажайып орын алды. Владимир Борисович мойымады. Ол жүру қабілетін ғана қалпына келтіріп қоймай, бойында поэзиялық дарын оянды. Ойында өлең жолдары, шағын шумақтар, кейін толыққанды лирикалық шығармалар туа бастады.

Оның шығармашылық қорын әскери тақырыпқа арналған, Ауған соғысы ардагерлеріне және армия қызметіне бағышталған өлеңдер толықтырды. Алайда ең әсерлі әрі автордың жүрегіне ең жақыны – балаларға арналған өлеңдер мен ертегілер. Владимир Сметанин мектеп жасына дейінгі балаларды алфавитпен тез әрі жеңіл таныстыратын «Азбука в стихах» еңбегін жасады. Сондай-ақ оның өлең-жаңылтпаштармен берілген «Книжки-раскраски», Риддер көркемсурет мектебі оқушыларының иллюстрациялары қосылған «Стихи детям» жинағы және өлең түрінде жазылған дәстүрлі ертегілері бар. Айта кетерлігі, ол көпшілікке белгілі ертегілердің сюжетін қайталамайды, керісінше, өзінің қайталанбас сиқыр мен ғажайыпқа толы әлемін жасайды. Әдебиетпен тікелей байланысты мамандығы болмағанына қарамастан, Владимир Борисовичтің шығармалары жанды, шынайы, адамның жүрегіне жол тауып, өмірді өз болмысымен көрсетуге мүмкіндік береді.

Ақын әрі бард өз шығармашылығымен жерлестерімен қуана бөліседі. Соңғы он жыл ішінде ол Алтай ауданының көптеген елді мекендерінде болды. Әр түрлі кәсіпорындарда, әскери бөлімде, қарттар үйінде және басқа да орындарда өнер көрсетті. Алайда ол үшін ең маңыздысы – мектеп оқушыларымен кездесулер. «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында ол аудан мектептерінің басым көпшілігінде шығармашылық кештер өткізіп қайтты.

Владимир Борисович Сметанин «Золотой Тургусун» фестивалінің (2010, 2012, 2014, 2015 жж.) лауреаты және дипломанты болып табылады. 2010 жылы облыстық «Свободной музы приношенье» байқауының, «Фотоэтюд» облыстық конкурсының (2011, 2012, 2014, 2015, 2012), әдебиет саласындағы республикалық «Самғау» байқауының (2012), 2012–2013 жылдары халықаралық «Манжерок» фестивалінің дипломанты атанды. Сондай-ақ ол «Казцинк» ЖШС ардагерлерінің облыстық көркемөнерпаздар байқауында «Ең үздік вокалдық орындау» номинациясы бойынша (2013, 2014, 2015) дипломдардың иегері. 2014 және 2015 жылдары Валерий Ерёмин атындағы авторлық әннің төртінші және бесінші халықаралық Шемонаиха фестивалінің лауреаты.

2011 жылдың қыркүйегінен бастап Владимир Сметанин облыстық «Алтайдың Звено» әдеби бірлестігінің мүшесі.

Владимир Борисович фотографияға да ерекше қызығушылық танытады. Оның камерасының нысанында — табиғат пен балалар бейнесі. Ол балаға тән аңғалдық пен табиғилықты дәл ұстап, оны суретке жан бітіргендей жеткізе алады. Сондықтан оның фотосуреттері шынайылығымен, көркем әсерімен ерекшеленеді. Өмір жолының сан қилы кезеңдерінен өткенімен, Владимир Борисович айналасындағы әлемнің сұлулығын көре білуді және оны жадыда сақтай білуді меңгерген.

Сметанина В. шығармалары:

  • Сметанин, В.Б. Белый снег, как чёрный день // Жеңіс – жалпыға ортақ [Мәтін]: ШҚО жазушылары – Ұлы Жеңістің 70 жылдығына = Победа – одна на всех: писатели ВКО – 70-летию Великой Победы. – Өскемен: ИП Аникин Б. П., 2015. – 212 б. – С. 167-168.
  • Сметанин, В. Б. Времена года [Текст]: поэма / В. Б. Сметанин. – Усть-Каменогорск: Шыгыс полиграф, 2017. – 142 с.: ил.
  • Сметанин, В. Б. Ностальгия [Текст] / В. Б. Сметанин. – Усть-Каменогорск: Шыгыс полиграф, 2014. – 138 с.: цв. ил.
  • Сметанин, В. Б. Ностальгия // Кедр [Текст]: историко-краеведческий и литературно-художественный журнал. № 2. – Усть-Каменогорск: ИП Аникин Б. П., 2019. – 200 с.: ил.
  • Сметанин, В.Б. Родом из детства [Текст] / Л. Фельдек; пер. В. Каменская; худож. Б. Калаушин. – Усть-Каменогорск: Шығыс полиграф, 2011. – 116 с.
  • Сметанин, В.Б. Стихи // Звено Алтая. История и современность [Текст]: к 90-летию Восточно-Казахстанского литературного объединения. – Усть-Каменогорск: Либриус, 2011. – 472 с. – С. 319-321.
  • Сметанин, В.Б. Стихи для детей // Солнечный круг [Текст]: писатели Восточного Казахстана – детям. – Усть-Каменогорск; Барнаул, 2016. – 400 с.: ил. – С. 309-316.
Share