Қайран Әбубәкір

Қайран Әбубәкір (1958 ж.) – ақын

1958 жылы 28 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Ақсуат ауылында (бұрынғы Семей облысы, Ақсуат ауданы, Ақсуат ауылы) дүниеге келген. 1981 ж. Семей педагогикалық институтының (қазір Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік педагогикалық институт) филология факультетін бітіріп, Алматы облысының Күрті ауданында екі жыл мұғалім болған. 1983-1985 жылдары республикалық «Балдырған» журналында поэзия бөлімінің меңгерушісі, кейін «Жалын» баспасында редактор, «Қазақстан мектебі» журналы, «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі, халықаралық «Дала» және «Қазақ тарихы» журналдарында бас редактордың орынбасары, ғылыми-педагогикалық «География және табиғат» және «Тәрбие құралы» журналдарында бас редакторы тәрізді қызметтерді абыроймен атқарып, 2021 жылы зейнеткерлікке шықты.

1980 жылы «Бастау» сериясымен тұңғыш кітабы жарық көрді. «Ақ сәуле», «Мазасыз әлем» және балаларға арналған жинақтарға өлеңдері енген. «Маңдайдағы жазулар» (2003), «Атбегінің әліппесі» (2005), «Мен ғашықпын ғаламға» (2008), «Жасыл жаңбыр» (2014), «Наркескен» (2014) жыр жинақтары, сондай-ақ, «Тарбағатай» кітап-альбомының (2015) авторы. 2022 жылы балаларға арналған «Өскелең» өлеңдер жинағы жарық көрді.

Поляк халқының әйгілі ақындары Чеслав Милош пен Вислава Шимборскаяның өлеңдерін қазақ тіліне аударғаны үшін Польша Республикасының «Поляк мәдениетіне сіңірген еңбегі үшін» төсбелгісімен марапатталған.

Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты (2005). Бірнеше халықаралық, республикалық мүшәйралардың жүлдегері. Педагог-журналист ретінде Қазақстан Республикасының «Білім беру ісінің үздігі». Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданының Құрметті азаматы, «Құрмет» орденінің иегері.

Ә. Қайран шығармалары

Кітаптар

Қайран, Әбубәкір. Маңдайдағы жазулар : өлеңдер мен балладалар / Ә. Қайран . – Астана : Елорда, 2003. – 216 б. – (Отырар кітапханасы).
Қайран, Әбубәкір. Мен ғашықпын ғаламға : өлеңдер мен толғаулар / Ә. Қайран. – Алматы : Жазушы, 2008. – 160 б. – (Қазіргі қазақ поэзиясы).
Қайран, Әбубәкір. Ерасыл : тарихи дастандар, балладалар, толғаулар, өлеңдер / Ә. Қайран ; ред. З. Башбаева ; ҚР Мәдениет және ақпарат м-гі. – Алматы : Таймас, 2012. – 216 б. – (Жасөспірім кітапханасы / құраст. З. Қарбозқызы).
Қайран, Әбубәкір. Жасыл жаңбыр : өлеңдер / Ә. Қайран. – Алматы : ЖК «Нуракынов», 2014. – 380 б.
Қайран, Әбубәкір. Наркескен : тарихи дастандар, толғаулар, өлеңдер, аудармалар / Ә. Қайран. – Алматы : Нуракынов, 2014. – 400 б.
Қайран, Әбубәкір. Өскелен : өлеңдер жинағы / Ә. Қайран. – Алматы : Runa, 2022. – 176 б.

Жинақтар

Қайран, Әбубәкір. Өлеңдер // Алтын тамыр / ред. С. Байхонов. – Алматы : КАЗАқпарат, 2008. – 304 б. – (Шығыс Қазақстан қаламгерлерінің кітапханасы = Библиотека литературы Восточного Казахстана).
Қайран, Әбубәкір. Жазғыра көрме : өлең. // Роллан Сейсенбаевтың портреті = Портрет Роллана Сейсенбаева : мақалалар, эсселер, өлеңдер. – Алматы : Халықаралық Абай клубы, 2012. – 168 б. – (Народная библиотека). – С. 141-143
Қайран, Әбубәкір. Ән атасы- Әміре // Рахимов, Тұрсынғазы. Нені аңсаймын / Т. Рахимов ; ред. Р. Қожамсейітова. – Өскемен : Медиа-Альянс, 2004. – 246 б.
Қайран, Әбубәкір. Ерасыл : тарихи дастан // Тарихқа толы Тарбағатай : мақалалар, өлең-жырлар. IV-кітап / құраст. Е. Қ. Оралбай. – Алматы : Мерей, 2019. – 274 б. : фот.
Қайран, Әбубәкір. Абайдың ақырғы назасы : өлең // Шығыс шынары : өскемен қаласында өткен Халықаралық мүшәйра. 1-кітап / ред. С. Әлі. – Алматы : Тұран, 2011. – 328 б. : фот.

Мерзімді басылым беттерінде жарық көрген мақалалары

2011 – …

Қайран, Ә. Жанымда түнек аунайды… : поэзия / Ә. Қайран // Таң-Шолпан. – 2011. – № 3. – Б. 104-113.
Қайран, Әбубәкір. Мектеп : өлең / Ә. Қайран. // Тәрбие құралы. – 2012. – №4. – Б. 1.
Қайран, Әбубәкір. Сол күні : өлең / Ә. Қайран. // Тәрбие құралы. – 2012. – №6. – Б. 65.
Қайран, Әбубәкір. Үш рәміз : өлең / Ә. Қайран. // Тәрбие құралы. – 2012. – №6. – Б. 57.
Қайран, Әбубәкір. Балладалар : өлеңдер / Ә. Қайран. // Жұлдыз. – 2013. – №8. – Б. 27- 29
Қайран, Әбубәкір. Жетісу : өлең / Ә. Қайран. // Қазақ тарихы. – 2014. – №1. – Б. 50
Қайран, Әбубәкір. Ұлыс күні ұзағынан сүйіндірсін! / Ә. Қайран. // Тәрбие құралы. – 2014. – № 1. – Б. 12
Қайран, Әбубәкір. Таңнан самға дейін : өлеңдер / Ә. Қайран. // Балдырған. – 2014. – №5. – Б. 28-29
Қайран, Әбубәкір. Киіз үй : өлеңдер / Ә. Қайран. // Ұлан. – 2014. – 17 маусым (№24). – Б. 5
Қайран, Әбубәкір. Ұлытау : өлең / Ә. Қайран. // Егемен Қазақстан. – 2014. – 19 қыркүйек (№183). – Б. 5
Қайран, Әбубәкір. Ұлағатты ұстаз – 75 жаста / Қайран Ә. // Биология және салауаттылық негізі. – 2015. – №3. – Б. 61-64
Қайран, Әбубәкір. Білімнің бұтақ жайған бәйтерегі : (естелік -эссе) / Ә. Қайран. // Қазақстан мектебі. – 2015. – №8. – Б. 8-10.
Қайран, Әбубәкір. Жұдырықтай жүрегім… : өлеңдер / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2016. – 29 қаңтар (№4). – Б. 8
Қайран, Әбубәкір. Ол / Ә. Қайран. // Жұлдыз. – 2017. – №5. – Б. 71-78
Қайран, Әбубәкір. Ғашық жүрек / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2017. – 17-23 қараша (№47). – Б. 6
Қайран, Әбубәкір. Төртеу : өлеңдер / Ә. Қайран. // Дәстүр. – 2018. – №1. – Б. 50-53 : фот. цв.
Қайран, Әбубәкір. Қалалық : өлең / Ә. Қайран. // Балдырған. – 2018. – N 9. – Б. 10-13
Қайран, Әбубәкір. Күз келгенде күрсініп мен де отырам… : өлеңдер / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2018. – 12 қазан (№40). – Б. 14
Қайран, Әбубәкір. Күмән мен күнә : новелла / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2019. – 3 мамыр (№18). – Б. 16-17.
Қайран, Әбубәкір. Мүслима : проза / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2020. – 22 мамыр (№19). – Б. 14-15 : портр.
Қайран, Әбубәкір. Құн / Ә. Қайран. // Juldyz. – 2020. – №10. – Б. 129-137. : портр.
Қайран, Әбубәкір. Қара қоныс, қара жұрт / Ә. Қайран. // ANA TILI. – 2021. – 4-10 ақпан (№5). – Б. 10. : портр.
Қайран, Әбубәкір. Ұста : новелла / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2021. – 30 сәуір (№18). – Б. 16-17. : портр.
Қайран, Әбубәкір. Бес қару. Жеті қазына / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2021. – 25 маусым (№26-27). – Б. 18-19. : портр.
Қайран, Әбубәкір. Әке / Ә. Қайран. // ANA TILI. – 2021. – 22-28 шілде (№29). – Б. 9. : портр.
Қайран, Әбубәкір. Өсімқор : әңгіме / Ә. Қайран. // Жұлдыз. – 2021. – № 8. – Б. 59-64.
Қайран, Әбубәкір. Дабысы дешті қыпшақтай / Ә. Қайран. // ANA TILI. – 2021. – 14-20 қазан (№41). – Б. 6.
Қайран, Әбубәкір. Жазғыра көрме… / Ә. Қайран. // ANA TILI. – 2021. – 14-20 қазан (№41). – Б. 6.
Қайран, Әбубәкір. Арғымақ пен қазанат : новелла / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2021. – 15 қазан (№42). – Б. 14-15.
Қайран, Әбубәкір. Қос мүсікін : новелла / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2022. – 4 ақпан (№ 5). – Б. 14-15.
Қайран, Әбубәкір. Қаражал қырғыны : тарихи дастан / Ә. Қайран. // Juldyz. – 2022. – №1. – Б. 138-147.
Қайран, Әбубәкір. Қазақы ойлау : өлең / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2022. – 17 маусым (№24). – С. 14-15.
Қайран, Әбубәкір. Зая : новелла / Ә. Қайран. // Жұлдыз. – 2022. – №6. – Б. 60-75.
Қайран, Әбубәкір. Дауа : мәтін / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2022. – 16 желтоқсан (№50). – Б. 14.
Қайран, Әбубәкір. Мәңгі мирас, медетсің : мәтін / Ә. Қайран. // Қазақ әдебиеті. – 2022. – 23 желтоқсан (№51-52). – Б. 47.
Қайран, Әбубәкір. Ана тілі мен Ата заң : мәтін / Ә. Қайран. // DIDAR. – 2022. – 27 тамыз (№100-101). – Б. 8.

Ә. Қайран туралы әдебиеттер

Кітаптар

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. – Алматы : Ана тілі, 2004. – Қайран Әбубәкір: б. 173.
Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы : Аруна, 2005. – 576 б. – Қайран Әбубәкір : б. 307.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. – Алматы : Ан-Арыс, 2009. – Қайран Әбубәкір: б. 218.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. – Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – 848 б. – Қайран Әбубәкір: б. 428.